Amerika eta euskal diaspora euskal literaturan

Jakintza-arloak: Literatura
ISBN: 978-84-8438-941-5
Argitalpen urtea: 2025
Orrialdeak: 176

Amerikako euskal diasporak istorio ugari utzi ditu atzean: bertsoetan, kantetan, eguneroko pasadizoetan eta komunitate oso baten oroimenean. Liburu honek, Amerika eta Euskal Diaspora Euskal Literaturan, ahots isil horiek berreskuratu eta aztertzen ditu, euskal literaturaren barruan duten tokia eta esanahia argitzeko. Ez da soilik oroitzapen bilduma bat: euskal emigrazioaren esperientzia nola bihurtu zen diskurtso literario, kultural eta identitarioaren parte azaltzen duen azterketa sakona da.

Nevada, Idaho eta Kaliforniako komunitateetan sortutako bertso, kronika, kantutegi eta narrazioetan oinarrituta, lana ez da testuen transkripzio hutsa: testuinguru historiko, sozial eta literarioan kokatzen ditu. Horrela, liburuak erakusten du diasporako euskaldunek nola erabili zuten hizkuntza eta literatura euren nortasuna mantentzeko eta komunitatea sendotzeko, mugen gainetik.

Egileak ikuspegi kritiko eta literario bat eskaintzen du, testu eta testigantzak aztertuz: egiturak, gaiak, estiloak eta identitate-diskurtsoak azpimarratzen dira. Lanak, gainera, diasporaren eta Euskal Herriaren arteko harreman sinbolikoa erakusten du, eta euskal literaturaren mapa zabalago batean kokatzen du Amerikako esperientzia.

Liburu hau interesgarria da euskal diasporaren historian eta kulturan interesa duten irakurleentzat, baina baita literatura ulertu eta interpretatzeko moduak berritu nahi dituztenentzat ere. Ahozko memoriatik eta idatzizko literaturatik abiatuta, komunitate baten existentzia kulturalaren kontakizun kolektiboa berridazten du.

Aurkibidea

0. Sarrera. Status Questionis

1. «Euskal gaia»: XX. mendearen bukaera arteko ibilbidea mundu ingelesean

1.1. Laxaltarrak

1.2. Bestelako anglo-amerikar lanak euskaldunen eta euskal kulturaren inguruan

2. Euskal diaspora gaztelaniaz eta gainerako mundu erromantzea

2.1. Haurren erbestea eta El otro árbol de Guernica

2.2. Euskaldunen ikuspegia gatelaniazko literaturan (Latinoamerikan eta Espainian) eta antzerkian

3. «Euskal diaspora Ameriketan» delako gaia eta euskarazko literatura

3.1. Fikzioa, bertso jarriak eta komunikabide idatzietan agerturiko testigantzak

3.1.1. Ameriketarako bidaia eta Mundu Berrian sartzea

3.1.2. Artzainen eta bestelako langileen bizimodu latza

3.1.3. Ameriketako euskaldunek nola dakusaten euren burua eta nola dakusaten Europako Euskal Herria

3.1.3.1. Artzainak

3.1.3.2. Kirolariak

3.1.3.3. Erlijiosoak

3.1.3.4. Politikari eta gizartekariak

3.1.3.5. Emakumeak

3.1.3.6. Kulturgileak, artistak eta profesio liberalak

3.1.4. Euskal Herriko euskaldunek nola dakusaten euskal diaspora

3.2. Euskarazko autobiografia literarioak

3.3. Bernardo Atxaga eta euskal diaspora

3.4. Martin Ugalde eta Amerikako erbeste politikoa literaturan

3.5. Javi Cillero eta AEBko mundua euskal literaturan

3.6. Amerika euskal egile garaikideen lan literarioetan

3.7. Euskaldunen diaspora haur- eta gazte-literaturan

4. Ondorioak

5. Hautatutako bibliografia

Amerika eta euskal diaspora euskal literaturan