Lau Haizetara. Gerra Zibilaren ondorengo erbesteaz

Espainiako estatutik jendea indarrez kanporatzea ohiko jarduna izan da. Aro garaikidean, izan ziren aldaketa politikoak zirela medio, etengabeko erbesteratzeak suertatu ziren. Alde batekoak zein bestekoak, hala nola afrantsesatuak, karlistak, liberalak, errepublikanoak, ezkertiarrak… Baina, ezbairik gabe, deserriratzerik handiena, kopururen aldetik itzelena izan zelako eta gizarte-klase oro jo zituelako, 1936-1939 Gerra Zibilaren ondoriozkoa dugu. Horrekin batera, ezarri zen diktadura frankistaren iraupena zela-eta, erbesteratze horrek oso luze jo zuen, eta XX. mendeko bigarren aldian egundoko eragina izan zuen eta, era berean, munduko lau haizetara zabaldu zituen euskal adierazpide kulturalak zein ekimen politikoak.